BEN KİMİM?
35 YIL BOYUNCA DÜNYANIN dört bir yanında liderlere koçluk yaptıktan sonra başarılı bir lider olmanın en önemli koşulunun, güçlü ve zayıf yönlerinizi tanımak olduğuna eminim. İskoçyalı şair Robbie Burns’ün yazdığı gibi, “Tanrının bize verebileceği en büyük armağan, kendimizi başkalarının bizi gördüğü gibi görebilmek olurdu.” Ne yazık ki kendilerini oldukları gibi görebilen liderlerin sayısı oldukça azdır.
Algı genellikle gerçek sanıldığına göre iş arkadaşlarınızı sizi nasıl algılıyorsa onlar için gerçekte öylesinizdir. Siz kendinize dar bir açıdan ve genellikle niyetlerinize dayanarak bakarken başkaları sizi hareketleriniz (davranışlarınız) aracılığı ile tanırlar. Daha eksiksiz bir resim elde etmek için kendinize şunu sorun: Benimle çalışmak nasıl bir şeydir? Sizinle ilgili bu soruya yöneticinizin, iş arkadaşlarınızın ve ekip üyelerinizin nasıl yanıt vereceklerini düşünüyorsunuz? Onlar siz de, sizin görmediğiniz neleri görüyorlar? Onlara sorsaydınız ne söylerlerdi? Onların sizinle ilgili algısı sizi destekleme ve peşinizden gelme isteklerini nasıl etkiler?
1. Güçlü yönlerinizi belirleyin ve kullanın. Yeteneklerinizden ve güçlü yönlerinizden yararlanabilmek için önce onların farkında olmanız gerekir. Becerilerinizi doğru bir şekilde değerlendirmek sizi gelecekte daha fazla sorumluluk almaya ve daha etkili olmaya hazırlar. Şu örneğe bakalım: Bir zamanlar bir havacılık şirketinin orta düzey yöneticilerinden birine koçluk yapmıştım. Yöneticisi bu kişiden yeni bir görevi kabul etmesini istemiş ve bu görevin şirket üst yönetimi tarafından dikkatle izleneceğini söylemişti. Daha önce birkaç kez liderlik değerlendirmesinden geçtiği için yeteneklerinin ve becerilerinin son derece farkındaydı. Kendisine önerilen görev, güçlü olduğunu bildiği alanlarda yüksek performans gerektirdiği için görevi kabul etti ve tabii çok da çalışarak çok başarılı oldu. Güçlü yönlerini önceden bildiği için karşısına fırsat çıktığında özgüveni tam ve hazır durumdaydı. Siz de bir işe başvurmak, terfi istemek ya da daha zor bir görev veya daha fazla sorumluluk almak için masaya ne getirdiğinizi eksiksiz ve doğru bilmek zorundasınız. Güçlü yönlerinizin, yeteneklerinizin ve becerilerinizin farkında olmak zorundasınız. Ancak o durumda kendinizi tam anlamıyla geliştirebilir ve istediğiniz yönde ilerleyebilirsiniz.
2. Eksiklerinizin, kusurlarınızın ve zararlı davranışlarınızın farkında olun. Bunlar küçük boyutlu olabileceği gibi (sadece birini sinirlendirmek gibi) büyük boyutlu da olabilirler (işletmeye ciddi zarar vermek gibi). Yöneticiyi kızdırabilir ya da başkalarının, doğru yapılmayan şeyi düzeltmek için gereksiz yere enerji harcamalarına neden olabilirler. Eğer kusurlarınızı ve kör noktalarınızı görmezden gelirseniz kariyerinize zarar verebilirler. Örneğin yıllar önce elektronik endüstrisinde görev yapan ve dikkat çekici stratejik becerilere sahip bir lideri gözlemlemiştim. Güçlü yönünün kendisi de farkındaydı, yöneticileri de. Ancak farkında olmadığı; çalışanlarını ne kadar aşağıladığıydı; öyle ki insanları isyan etme noktasına getiriyordu. Kendisine koçluk verilmesi konusundaki pek çok girişime karşın davranışının başkalarına ne kadar zarar verdiğini bir türlü kavrayamıyordu. Sonunda yönetimin; kendisini insanlar üzerinde doğrudan yetkisinin olmadığı bir konuma indirmekten başka çaresi kalmadı. Bir türlü farkına varamadığı kör noktası kariyerine ciddi ölçüde zarar vermişti.
LEAD NOW! nedir?
Liderlerin güçlü yönlerini ve eksiklerini belirlemelerinde ve anlamalarında onlara yardımcı olmak amacıyla basit ama etkili bir liderlik gelişimi modeli tasarladık: LEAD NOW! adını verdiğimiz bu model, başarılı ve etkili liderliği dört kadrana ayırır:
• Birinci kadran: Amaç yaratın.
İşletmenin ne için var olduğunu, ne yaptığını ve pazardaki konumunu belirleyin. Bunun için rakiplerin, müşterilerin, endüstri trendlerinin incelenmesi ve stratejinin oluşturulması ile etkili bir iletişim gereklidir.
• İkinci kadran: Mükemmellik sunun. Stratejiyi günlük uygulamalara dönüştürün. Bunun için net kararlar alınması, tutarlı ve ölçülebilir süreçlerin oluşturulması ve dürüst davranılması gereklidir.
• Üçüncü kadran: Kendinizi ve başkalarını geliştirin. Kendiniz ve başkaları için öğrenmeye değer verin.
Bunun için kişisel gelişim, ekip dinamiklerinin oluşturulması ve yönetilmesi, teknik uzmanlıkların geliştirilmesi, zamanın yönetilmesi, başkalarına koçluk yapılması ve kişinin kendi egosunu yönetmesi gereklidir.
• Dördüncü kadran: Değişimi yönetin. İşletmeye yarar sağlayacak değişim çabalarını yaratın ve bunların önderliğini yapın. Bu çabalar; karar alıcıların ikna edilmesini, değişim projelerinin parasal açıdan desteklenmesini, paydaşların yetkilendirilmesini, yenilikçiliğin teşvik edilmesini, değişime karşı çıkma girişimlerinin yönetilmesini ve değişimin kalıcı olmasının sağlanmasını içerir. Binlerce lideri inceledikten sonra biz, Yüksek Kaliteli Liderliği tanımlayan ve ölçen 21 temel liderlik boyutu belirledik. Bu boyutları ilgili oldukları kadranlara eklemek, modelin tamam olmasını sağlar.
• Birinci kadran: Amaç yaratın. Dışa Odaklı İş Sonuçları:
1) Müşteri Odaklılık; 2) Etkili İletişim; 3) Sunum Teknikleri; ve 4) Stratejik Düşünce.
• İkinci kadran: Mükemmellik sunun. İçe Odaklı İş Sonuçları: 5) Karar Alma; 6) İş Devri; 7) Güvenilirlik; 8) Sonuçlara Odaklılık; 9) Kişisel Dürüstlük; ve 10) Sorun Çözme.
• Üçüncü kadran: Kendinizi ve başkalarını geliştirin. İçe Odaklı İnsan Sonuçları. 11) Koçluk;
12) Ego Yönetimi; 13) Dinleme; 14) Kişisel Gelişim; 15) Ekip Oluşturma; 16) Zaman Yönetimi; ve 17) Başkalarına Değer Verme
• Dördüncü kadran: Değişimi yönetin. Dışa Odaklı İnsan Sonuçları: 18) Değişim Yönetimi; 19) Yenilikçilik; 20) Kararlılık Yaratma; ve 21) Organizasyonel Akıl. Bu 21 boyuttan her birindeki etkililiğinizi nasıl ölçersiniz? Hangilerinde güçlüsünüz? Hangilerinde daha iyi olmanız gerekiyor? Becerilerinizi değerlendirirken hangi trendler ortaya çıkıyor? Az sayıda lider bu boyutların tümünde birden mükemmelken çoğu lider en az bir tanesinde eksiktir. Liderlik becerilerinizi geliştirme yolunda atmanız gereken ilk adım nerede durduğunuzun sağlıklı bir değerlendirmesini yapmak; keskin bir kişisel farkındalık kazanmaktır. Her bir boyuttaki performansınızın dikkatle incelenmesi; liderlik becerilerinizin geliştirilmesi için bir başlama noktasıdır. Bunu doğru bir şekilde yapmak ve kendinizi başkalarının sizi gördüğü gibi görmek için liderlik değerlendirmelerini, performans değerlendirmelerini ve iş arkadaşlarınızdan alacağınız geribildirimleri kullanın. Ortaya çıkan olumlu ve olumsuz trendlere dikkat edin. 21 Liderlik Boyutu içinde nerede durduğunuzu gördükten sonra en yüksek ve en düşük boyutlarınızı kaydedin. Amacınız en yüksek puan aldığınız boyutlarda güçlülüğünüzü sürdürmek ve bunlardan yararlanmak; daha az puan aldığınız boyutlarda kendinizi geliştirmek olmalıdır. Örneğin bir keresinde, ekibi için gerekli olan değişimi gerçekleştirmekte zorlanan bir üst düzey yöneticiye koçluk yapmıştım. Koçluk kaynaklarımızın yanı sıra LEAD NOW! modelini de kullanarak kendisine, zayıf olduğu Değişimi Yönetme kadranında onu olumsuz etkileyen boyutun, izleyicileri arasında Kararlılık Yaratma olduğunu anlamasına yardım ettim. Bu alandaki eksiklikleri, ekibinin değişim girişimini desteklemesine engel oluyordu. Kendisiyle birlikte, Kararlılık Yaratma boyutu ile ilgili Koçluk İpuçlarını gözden geçirdik ve ona yardımcı olacak ipuçlarının hangileri olduğunu şu şekilde belirledik:
İpucu 9: Çalışanlarınızdan, iyi bildikleri alanlarla ilgili olarak görüşlerini isteyin ve önerilerini değerlendirin. İpucu 13: Çalışanlarınızın onları desteklediğinizi, onları savunduğunuzu ve onlar için savaşacağınızı bilmelerini sağlayın. İpucu 17: Herkese tutarlı davranın. Adil olun. İnsanlar birini hedef almanıza karşı ne kadar duyarlıysalar kayırmacılık karşısında da o kadar duyarlıdırlar. İpucu 20: Kararlarınızın nedenlerini çalışanlarınızla paylaşın. İpucu 21: Başarıları kutlayın. İpucu 23: “Ne” sorusunun yanıtını açıklayın ve “nasıl” sorusunun yanıtını bulmayı çalışanlarınıza bırakın. İpuçlarını belirledikten sonra, çalışanlarının değişim girişimini desteklemelerini sağlamasında yardımcı olacak uygulanabilir birkaç Mücevher ekledim. Mücevher 1. Etkili iletişimin önündeki en büyük engel, iletişimin gerçekleştiğini varsaymaktır. Mücevher 7: Şu üç sihirli sözcüğü kullanın: “Siz ne düşünüyorsunuz?” Mücevher 18: Hiç kimse sürprizlerden hoşlanmaz. Mücevher 37: Masa; dünyayı izlemek açısından tehlikeli bir yerdir. Söz konusu yönetici LEAD NOW! Modelindeki bu ipuçlarının ve mücevherlerin önemini ve yararını anladıktan sonra ona, gerçekçi ve uygulanabilir bir Kişisel Eylem Planı hazırlaması için yardım ettim. Bu plan kendisine çalışanlarında kararlılık yaratması için gerek duyduğu en önemli kaynakları ve davranışları sağladı. Eylem planını uygulamaya başladı ve ekibinde değişimi destekleme kararlılığını yarattı; bu da onun, grubu için değişimi yönetmekte daha etkili olmasını sağladı. Ulusal Futbol Liginin şampiyon koçu Vince Lombardi’nin şu sözüne katılıyorum: “Birçok insanın düşündüğünün aksine lider doğulmaz. Lider olunur; çok çalışarak.” Siz nasıl daha iyi bir lider olabilirsiniz? Bizim LEAD NOW! modelimizi kullanmayı deneyin. Doğru ve eksiksiz bir özbilinç, başkalarının süzgeçten geçirilmemiş algılarına dayanır. Onun için siz de kendinizi başkalarının sizi gördüğü gibi görmeye çalışın. John Parker Stewart, Lead Now! adlı kitabın yazarı ve Stewart Systems’ın başkanıdır.
